سگ یا سگ اهلی زیرگونهٔ اهلی گرگ‌ها و پستانداری از زیرراستهٔ سگ‌سانیان است.

سگ نخستین جانوری است که به دست انسان اهلی شد.

سگ‌ها از گوناگون‌ترین جانوران زمین هستند که میراث چند هزار سال مداخلهٔ انسان در روند جفت‌گیری و پرورش این جانور است.

سگ‌ها نقش‌های گوناگونی در جوامع انسانی بر عهده گرفته‌اند و انسان‌ها از آن‌ها برای :

شکار، گله‌داری، بارکشی، محافظت، کمک به پلیس و نیروهای مسلح، همراهی و همدمی و کمک به اشخاص دچار ناتوانی استفاده می‌کنند.

آنها تنهاجاندارانی هستند که صاحب خود را از خودشان بیشتر دوست دارند.

سگ‌ها صدها نژاد گوناگون دارند که بیشتر آن‌ها در چند صد سال اخیر به وسیلهٔ اصلاح نژادی توسط انسان‌ها ایجاد شده‌اند.

انسان‌ها از طریق تولید نسل از سگ‌های دارای صفات جسمی و رفتاری مخصوص برای انجام کارهای خاص استفاده می‌کنند

که باعث ایجاد نژادهای متفاوتی از سگ‌ها شده‌اند که تفاوت‌های ظاهری قابل توجهی با یکدیگر دارند.

بلندی قد انواع سگ از سطح زمین تا بین دو کتف از حدود ۱۵ سانتی‌متر در نژاد چی‌واوا تا حدود ۷۶ سانتی‌متر در تازی ایرلندی تفاوت دارد.

رنگ آن‌ها نیز از سفید تا سیاه و از قهوه‌ای تیره تا روشن با طرح‌های مختلفی متغیر است.

بلندی موی آنها نیز از بسیار کوتاه تا چند سانتی‌متر و موی زبر تا پشم صاف، فِر یا نرم متفاوت است.

نژادهای سگ ایرانی :

سگ سرابی :

سگ سرابی از نژاد سگ‌های ایرانی بزرگ اندام از نوع ماستیف است که در کشورهای غربی، گاه با نام ماستیف ایرانی یا شپرد ایرانی هم شناخته می‌شود.

سگ شاهسون :

سگ شاهسون یا سگ قفقازی یک سگ گله آسیایی است که در کشورهای ایران آذربایجان گرجستان و… یافت می‌شود.

سگ سنگسری :

سگ سنگسری یا سگ تالشی سگ گله بزرگ جثه استان‌های گیلان و مازندران است این سگ ظاهری شبیه سگ قهدریجان دارد اما از نظر ژنتیکی کاملاً متفاوت است و طیف رنگی آن شامل رنگ‌های سفید، سفید و سیاه، سفید و قهوه‌ای و قهوه‌ای روشن است که به شدت در خطر انقراض قرار گرفته‌است.

سگ فیندو :

سگ فیندو یا توله فرنگی جزو سگ‌های اشپیتز است و در منطقه کردستان یافت می‌شود این سگ حاصل جفت‌گیری سگ‌های بومی کردستان با سگ‌های اشپیتزی است که برای شکار استفاده می‌شدند.

سگ قهدریجان :

سگ قهدریجان سگ گله بومی منطقه قهدریجان اصفهان است سگ ریشی به نوعی از واریته‌های سگ قهدریجان محسوب می‌شود و حاصل جفت‌گیری سگ‌های تریر قد بلند روسی با سگ‌های قهدریجانی است.

سگ کردی :

نوعی سگ ماستیف است که در منطقه کردستان ایران و عراق یافت می‌شود این سگ به سگ عراقی هم معروف است.

سگ سالوکی (تازی) :

سگ سالوکی سگ تازی ایرانی است که در منطقه خراسان و افغانستان یافت می‌شود.

سگ خراسانی :

سگ خراسانی یا سگ افغان نوعی سگ ماستیف است که در منطقه خراسان یافت می‌شود و دارای طیف رنگی گسترده‌ای است از ببری تا کلاچی و…